अल्पभूधारक शेतकरी योजना
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे प्रमाणपत्र
केंद्र आणि राज्य सरकारच्या वतीने शेतकऱ्यांसाठी विविध योजना राबवल्या जातात, ज्यामध्ये अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना आर्थिक, तांत्रिक आणि सामाजिक सहाय्य दिले जाते. मात्र, या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांकडे अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र असणे अनिवार्य आहे. हे प्रमाणपत्र शेतकऱ्यांना त्यांच्या जमिनीच्या क्षेत्रफळावर आधारित पात्रतेसाठी दिले जाते.
अल्पभूधारक शेतकरी म्हणजे कोण?
ज्या शेतकऱ्यांकडे 5 एकर किंवा त्याहून कमी शेतीचे क्षेत्र आहे, अशा शेतकऱ्यांना अल्पभूधारक शेतकरी म्हणून ओळखले जाते. या प्रमाणपत्राद्वारे शेतकऱ्यांना सरकारच्या विविध योजनांमध्ये प्राधान्याने लाभ मिळतो.
अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र कुठे मिळते?
अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी दोन मुख्य पर्याय आहेत:
- तहसील कार्यालयातील सेतू केंद्र:
- शेतकरी जवळच्या तहसील कार्यालयात जाऊन सेतू केंद्रामार्फत अर्ज करू शकतात.
- आपले सरकार पोर्टल (Online):
- महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेल्या आपले सरकार पोर्टलवर अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्रासाठी ऑनलाईन अर्ज करता येतो.
- या पोर्टलवर अर्ज प्रक्रियेसाठी कागदपत्रे अपलोड करून अर्ज सबमिट करता येतो.
अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्रासाठी आवश्यक कागदपत्रे
1. ओळखीचा पुरावा (Identity Proof):
शेतकऱ्यांना खालील कागदपत्रांपैकी एक ओळखीचा पुरावा म्हणून द्यावा लागतो:
- आधार कार्ड
- पॅन कार्ड
- पासपोर्ट
- मतदान ओळखपत्र
- रोजगार हमी योजनेचे कार्ड
- ड्रायव्हिंग लायसन्स
- शासकीय ओळखपत्र
2. पत्ता पुरावा (Address Proof):
पत्ता दर्शविण्यासाठी खालील कागदपत्रांपैकी एक कागदपत्र आवश्यक आहे:
- रेशन कार्ड
- वीज बील
- पाणी बील
- पत्त्याचा उतारा (सातबारा किंवा 8 अ)
- पासपोर्ट
- आधारकार्ड
3. जमिनीचे कागदपत्रे (Land Documents):
शेतकऱ्यांच्या जमिनीचे सातबारा आणि 8 अ उतारे सादर करणे आवश्यक आहे. या कागदपत्रांद्वारे शेतकऱ्याचे अल्पभूधारक असणे सिद्ध होते.
4. स्वयंघोषणापत्र (Self-Declaration):
अर्जासोबत शेतकऱ्यांनी स्वतःहून स्वयंघोषणापत्र भरून देणे बंधनकारक आहे. यामध्ये त्यांनी त्यांच्या जमिनीच्या क्षेत्रफळाची माहिती नमूद करावी.
आपले सरकार पोर्टलवर अर्ज प्रक्रिया (Online Application Process)
- नोंदणी करा (Registration):
- आपले सरकार पोर्टलला भेट द्या.
- नवीन वापरकर्त्यासाठी नोंदणी करा लिंकवर क्लिक करा.
- नाव, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी टाकून लॉगिन तयार करा.
- सेवा निवडा (Select Service):
- पोर्टलवरील डॅशबोर्डमध्ये महसूल विभाग निवडा.
- महसूल विभागाच्या सेवांमधून अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र पर्याय निवडा.
- कागदपत्र अपलोड करा (Upload Documents):
- अर्ज करण्यापूर्वी सर्व कागदपत्रे तयार ठेवा.
- कागदपत्रांच्या स्कॅन केलेल्या प्रतिमा 75 केबी ते 500 केबी या आकाराच्या दरम्यान असाव्यात.
- वैयक्तिक माहिती, पत्ता, आणि फोटो अपलोड करा.
- अर्ज सादर करा (Submit Application):
- कागदपत्रांची पडताळणी केल्यानंतर अर्ज सादर करा.
- ऑनलाईन अर्जाच्या शुल्काचे पेमेंट करा.
- अर्जाची स्थिती तपासा (Track Application Status):
- अर्ज सबमिट केल्यानंतर तुम्हाला पोर्टलवरून पावती मिळेल.
- 15 दिवसांच्या आत प्रमाणपत्र मंजूर होईल.
टीप: जर 15 दिवसांच्या कालावधीत प्रमाणपत्र मंजूर झाले नाही, तर तुम्ही पोर्टलवर लॉगिन करून अपील अर्ज सादर करू शकता.
शेतीचे प्रकार व शेतकऱ्यांचे वर्गीकरण (Classification of Farmers)
शेतीच्या क्षेत्रफळानुसार शेतकऱ्यांचे वर्गीकरण पाच प्रकारांमध्ये करण्यात आले आहे.
- अत्यल्प भूधारक शेतकरी (Marginal Farmers):
- 1 हेक्टर (2.5 एकर) पेक्षा कमी क्षेत्रफळ असलेले शेतकरी.
- अल्पभूधारक शेतकरी (Small Farmers):
- 1 ते 2 हेक्टर (2.5 ते 5 एकर) क्षेत्रफळ असलेले शेतकरी.
- अर्धमध्यम भूधारक शेतकरी (Semi-Medium Farmers):
- 2 ते 4 हेक्टर (5 ते 10 एकर) क्षेत्रफळ असलेले शेतकरी.
- मध्यम भूधारक शेतकरी (Medium Farmers):
- 4 ते 10 हेक्टर (10 ते 25 एकर) क्षेत्रफळ असलेले शेतकरी.
- बहुभूधारक शेतकरी (Large Farmers):
- 10 हेक्टर (25 एकर) पेक्षा जास्त क्षेत्रफळ असलेले शेतकरी.
अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्राचे फायदे
- सरकारी योजना: विविध शासकीय योजना जसे की पीक कर्ज, अनुदान, सिंचन सुविधा, आणि विमा योजनेत प्राधान्य.
- सवलती: शेतकऱ्यांसाठी बियाणे, खते, आणि शेतीसाठी लागणारे उपकरणे खरेदी करताना विशेष सवलत.
- कर्ज: शेतीसाठी कमी व्याजदरावर कर्जाची उपलब्धता.
- विमा: शेतकऱ्यांसाठी पीक विमा योजनांचा लाभ.
निष्कर्ष (Conclusion)
अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र हे शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे. हे प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी सर्व आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवा आणि आपले सरकार पोर्टलच्या माध्यमातून अर्ज प्रक्रिया जलद आणि सोपी करा.